EUROPEES ACTIEPLAN CIRCULAIRE ECONOMIE
Er is geen planeet B! En toch… als we blijven produceren en consumeren zoals we dat nu doen, dan zouden we tegen 2050 leven alsof we maar liefst DRIE aardbollen ter onzer beschikking hadden. Maar helaas: er is ook geen planeet C! En dus stelt de Europese Commissie haar nieuwe Actieplan Circulaire Economie voor, dat als belangrijke bouwsteen geldt van de Green Deal. Cruciaal voor het bereiken van klimaatneutraliteit tegen 2050 is immers dat we economische groei ontkoppelen van (primair en fossiel) grondstoffengebruik. Door een alsmaar groeiende wereldpopulatie en dito consumptie, is er immers sprake van een heuse kaalslag.
Duurzamer gaan produceren en consumeren, dient echter niet enkel onze planeet maar ook en vooral onszelf. Want voor wie denkt dat onze levensstijl onder druk komt te staan wanneer de ecologische transitie zich ontrolt: onze levensstijl zal net onder druk komen te staan wanneer de transitie uitblijft! Onduurzame productie en consumptie kunnen immers, zoals het woord zelf zegt, simpelweg niet blijven duren.
De maatregelen die genomen moeten worden om onze productie en consumptie duurzamer te maken, hoeven dan ook helemaal niet ‘vervelend’ te zijn voor ons. Wel integendeel! Het Actieplan Circulaire Economie wil in eerste instantie inzetten op duurzamer productbeleid, lees: een smartphone die duurzamer geproduceerd wordt, langer meegaat en gemakkelijker hersteld kan worden zodat onnodige kosten en afval uitblijven. Dat valt alleen maar toe te juichen!
Een langere levensspanne voor onze apparaten en meer mogelijkheden tot reparatie, dat is dé hoeksteen van het Europese circulaire actieplan. In concreto zal de Commissie er dus bijvoorbeeld voor moeten zorgen dat aparte onderdelen in toestellen niet aan elkaar worden vastgelijmd, wat hun vervanging bemoeilijkt. Daarnaast zal de Commissie ook met regels op de proppen moeten komen om reserveonderdelen gedurende ruime tijd en vrij ter beschikking te stellen. En ook met ingebouwde of vroegtijdige veroudering van producten moet de strijd aangebonden worden.
De Commissie zou hiervoor dezelfde methode te gebruiken als met de succesvolle Ecodesign-wetgeving die ervoor zorgde dat koelkasten of TV’s in de winkel van een energie-label werden voorzien. Zowel producent als consument worden hierdoor gestuurd richting het maken/kopen van energiezuinige toestellen met een A+(++) label. Het uitbreiden van deze methode naar andere aspecten van productdesign en repareerbaarheid zou dus enkel goed nieuws zijn!
In haar actieplan geeft de Commissie eerst prioriteit aan productgroepen zoals o.a. elektronica, ICT en textiel, maar ook meubels en intermediaire producten met een grote impact zoals staal of cement. Daarnaast worden ook intenties voor batterijen (richting een uitfasering van niet-oplaadbare batterijen), plastiek (beperking van vervuiling door micro-plastics) en verpakkingen (het tegengaan van over-verpakking) opgesomd. En voor smartphones voorziet de Commissie een specifiek inzamelbeleid voor oude toestellen en voert het één universele oplader in om elektronisch afval door oude laders te beperken.
Daarnaast besteedt de Commissie ook aandacht aan het vergroenen van de openbare aanbestedingen. In Europa zijn overheden immers verantwoordelijk voor een behoorlijk deel van de totaal aantal aankopen van goederen en diensten. Het verduurzamen van de criteria voor die aankopen, zou dus meteen een groot effect hebben. Zo zal ook moeten blijven uit de verplichte rapportering die de Commissie plant in te stellen voor dit soort overheidsbestedingen.
En tot slot mag in een plan rond circulaire economie het afvalbeleid uiteraard geenszins ontbreken. Hoewel er weinig of geen concrete targets in het Europese actieplan worden opgenomen, spreekt de Commissie wel van een halvering van huishoudelijk restafval tegen 2030. En minder restafval, betekent meer sorteren en recycleren. Hoewel we dat in België al in grote mate doen, geldt dat niet voor alle EU lidstaten. De Commissie stuurt aan op een uitbreiding en harmonisering van gescheiden afvalinzamelsystemen. Voor het verbranden van afval tenslotte, dient nog een algemene inspanning geleverd te worden.
Wat recyclage betreft tenslotte, moeten we de aanwezigheid van stoffen die problematisch zijn voor onze gezondheid of ons leefmilieu in gerecycleerde materialen zien te minimaliseren. Recent nog stemde een meerderheid van Parlement tegen het voorstel van de Commissie om lood in gerecycleerd PVC nog vijftien jaar toe te laten. Opnieuw dus een positieve evolutie dat de Commissie hier nu zelf aandacht aan besteed in haar actieplan.
Het is de komende maanden en jaren zaak dat de Europese Commissie deze beloftes en intenties omzet in bindende targets en afdwingbare regels. We volgen het met de Groene fractie uiteraard op de voet op. Benieuwd naar de outcome? Blijf dan zeker onze kanalen volgen!
Meer info: lees de artikels in Het nieuwsblad, Gazet van Antwerpen en De Standaard.
We recycleren minder dan 40 procent van elektronisch afval: gsm’s en laptops moeten makkelijker herstelbaar worden
Producten moeten duurzamer worden en je moet ze makkelijker kunnen herstellen of recycleren. Dat is de kerngedachte achter het nieuwe actieplan voor een circulaire economie dat de Europese Commissie gisteren voorstelde bij haar Green Deal.
In Europa recycleren we minder dan 40 procent van ons elektronisch afval. “We werpen producten weg omdat ze niet herstelbaar zijn, omdat we de batterij niet kunnen vervangen of de materialen in de producten niet kunnen recupereren”, zei de Europese Commissaris voor Milieu, Oceanen en Visserij, Virginijus Sinkevicius. “Sommige apparaten hebben een voorgeprogrammeerde levenscyclus.”
Onderdelen vervangen
Er zijn al Europese normen voor het maximale energieverbruik van apparaten. De Commissie wil die richtlijn over ecodesign uitbreiden en eisen stellen over de repareerbaarheid voor laptops, gsm’s en tablets, en de opladers van die toestellen. “Je moet onderdelen kunnen vervangen of herstellen en software kunnen updaten”, zegt Sinkevicius. In 2021 volgt daarover een voorstel, waarna het op het bord komt van het Europees Parlement en de lidstaten.
Ook printers en inktpatronen zullen onder de nieuwe richtlijn vallen, tenzij de sector de komende zes maanden op eigen houtje met een ambitieus plan komt.
Wasmachines
“Consumenten willen dat hun tablets langer meegaan of dat ze hun smartphones makkelijker kunnen laten herstellen”, zegt Petra De Sutter (Groen). “Ik hoop dat de Commissie dit recht op herstelling effectief maakt door bindende eisen te stellen in design en herstelbaarheid, ook de beschikbaarheid van onderdelen.”
“Het huidige model waarbij we grondstoffen delven om producten de maken die we gebruiken en vervolgens weggooien, is onhoudbaar”, zegt Sinkevicius. “We moeten een duurzaam economisch groeimodel ontwikkelen.” De Commissie onderzoekt ook of er een terugnameschema op Europese schaal kan komen voor oude gsm’s, tablets en opladers.
Op 1 maart 2021 gaat al een verplichting in voor fabrikanten van onder meer wasmachines, televisies, afwasmachines en koelkasten om hun producten robuuster en herstelbaarder te maken.
https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20200311_04885946
