Diagnose: klimaatziek, Behandeling: urgent - De Standaard

Dit artikel verscheen in De Standaard.

Bijna 1.000 artsen vragen dat ons land zijn klimaat­inspan­ningen dringend verhoogt. ‘De klimaatverandering zal de gezond­heidskosten doen toenemen.'
Het gezaghebbende medische tijdschrift The Lancet noemt de klimaatverandering ‘de grootste bedreiging van de 21ste eeuw voor de wereldgezondheid'. Afrika en delen van Azië lopen het grootste gevaar, maar ook in Europa zullen de gevolgen voelbaar zijn. ‘Bekend is de toename van het aantal doden tijdens hitte­golven, maar we zullen hier ook meer tropische ziektes krijgen, die worden overgedragen door muggen en andere zogenaamde vectoren die verantwoordelijk zijn voor ziektes als malaria, dengue of ­zika', zegt huisarts Lucie Blondé.

Blondé is een van de initiatiefnemers van ‘Docs for Climate', een Belgisch collectief van artsen en zorgverleners dat de druk op de verschillende overheden wil verhogen. In een open brief die al ondertekend is door 979 artsen, vragen ze dat eindelijk werk wordt gemaakt van een ambitieuzer klimaat­beleid. ‘De lauwe reacties van onze regeringen hebben ertoe geleid dat wij in de voetsporen moeten treden van de burger­bewegingen en milieu­organisaties. Ook wij eisen een onmiddellijke, adequate en propor­tionele reactie', schrijven ze.

‘Het is gewoon ook in ons eigen belang', zegt Blondé. ‘De klimaatverandering zal de gezondheidskosten in ons land doen toenemen. Het aantal hittedoden hebben we door betere preventie kunnen verminderen, maar ook preventie kost geld en belast de gezondheids­zorg.'

Elke tiende graad telt

De artsen verwachten ook een toename van aandoeningen van de luchtwegen en van psychisch lijden, dat veroorzaakt wordt door klimaat­conflicten en rampen. ­‘Deze aandoeningen treffen vooral de kwetsbaarste groepen: ouderen, zuigelingen, jonge kinderen, patiënten met chronische aandoeningen, zwangere vrouwen. Ze kunnen gezondheids­stelsels in Europa overbelasten en de duurzaamheid ervan in het gedrang brengen.'

De artsen zijn duidelijk: hoe meer opwarming, hoe groter het risico voor de gezondheid. Elke tiende graad telt. Daarom zijn de artsen boos op de Belgische overheden. ‘België levert momenteel echt niet de inspanningen die van ons land verwacht kunnen en mogen worden. Wij geloven dat dit falen, dat volgens ons gekoppeld is aan een angst om te vernieuwen en op lange termijn te denken, de bevolking in gevaar brengt en vandaag al een grote onrust veroorzaakt onder een groeiend aantal van onze medeburgers.'

Klimaatraad

De eisen van de artsen zijn concreet, maar zeker niet onhaalbaar. Ze vragen dat ons land werk maakt van de ambities die de Europese Unie al heeft uitgesproken. In de eerste plaats moet een nationaal energie- en klimaatplan goed­gekeurd worden, dat maakt dat ons land tegen 2050 klimaatneutraal wordt. Ze scharen zich ook achter het idee van een onafhankelijke klimaat­raad – samengesteld uit vertegenwoordigers van de wetenschapswereld en van de bevolking – die de uitvoering van het plan moet evalueren, de regeringen adviseren en het publiek informeren over de resultaten.

In ruil verbinden de artsen zich ertoe hun kennis over de gevolgen en de risico's van de klimaat­ontregeling voor de gezondheid te ontwikkelen en te delen. Ook willen ze hun bijdrage leveren tot het verminderen van de ecologische voetafdruk van de gezondheids­sector.

De brief was gisteren ondertekend door 969 artsen en zorg­verleners, maar de teller loopt nog. Bij de ondertekenaars onder meer bekende artsen als Petra De Sutter, Dirk De Wachter en Marleen Temmerman. Ook de decanen van de faculteiten geneeskunde van de universiteiten van Gent en Antwerpen en Louvain-la-Neuve hebben de brief ondertekend.

Vlaanderen haalt doelstellingen 2020 niet