Vandaag was het eindelijk zo ver: een aantal farmabedrijven kwamen uitleg geven in het Europees Parlement over de onderhandelingen met de Europese Commissie en lidstaten voor een coronavaccin. Uiteindelijk waren vertegenwoordigers van Sanofi en CureVac aanwezig, samen met het hoofd van de lobbyorganisatie Vaccines Europe. Oorspronkelijk zou ook de CEO van Astrazeneca komen, maar die was uiteindelijk niet aanwezig. Naast de vertegenwoordigers van de farmaindustrie tekenden ook een vertegenwoordiger van EMA (European Medicines Agency), een Londense professor en de directeur van de Access Campaign van Artsen Zonder Grenzen present.
De CEO’s werden serieus op de rooster gelegd door Europarlementsleden van verschillende politieke groepen, die allen verbolgen waren over het gebrek aan transparantie over de deals tussen de EU en de farma-industrie.
Er kwamen een paar antwoorden, maar er bleven ook veel vragen. De vertegenwoordigers van de farma-industrie erkenden het belang van transparantie om het vertrouwen van burgers in vaccins te behouden. Maar desondanks gaven ze enkel vage info over wat er in de contracten stond, met de vermelding dat complete transparantie pas mogelijk zou zijn in een later stadium. Ook over de prijszetting en de manier waarop publieke fondsen exact gebruikt werden, bleef men behoorlijk vaag.
Al in zijn openingsspeech zorgde de vertegenwoordiger van Sanofi voor verwarring, aangezien hij benadrukte dat in deze ongeziene, risicovolle omstandigheden bedrijven vrijgesteld zouden moeten worden van aansprakelijkheid. Nochtans heeft de Europese Commissie een twee weken geleden nog verzekerd dat bedrijven de aansprakelijkheidsregels moeten volgen en dat er enkel zou kunnen tussengekomen worden voor het betalen van schadevergoedingen in geval van zogenoemde 'hidden effects'. Sue Middleton van Vaccines Europe gaf diezelfde boodschap vandaag, maar gezien de woorden van de CEO van Sanofi blijft er verwarring over bestaan.
Op mijn vragen over de verantwoordelijkheid van de farma-industrie in het aanwakkeren van ‘vaccin nationalism’, wat onder meer aan het licht was gebracht door Corporate Europe Observatory, kreeg ik een vrij teleurstellend antwoord. Sue Middleton van Vaccines Europe weigerde in te gaan op individuele cases en stelde dat niet enkel farmabedrijven, maar ook de EU en de lidstaten verantwoordelijk zijn voor de contracten. 'It takes two to make a contract' klonk het. Daarnaast benadrukten zowel Vaccines Europe als de vertegenwoordigers van de farmabedrijven dat bedrijven zich ook hebben ingezet voor het mondiaal beschikbaar maken van het vaccins door de zogenaamde COVAX facility te ondersteunen. Hoewel het absoluut een goed teken is dat ook dosissen beschikbaar gesteld zullen worden via COVAX, blijft de steun voor vaccins in ontwikkelingslanden echter onvoldoende. Zoals Dr Sidney Wong van MSF aanhaalde, heeft de EU geld beloofd voor de aankoop van 88 miljoen dosissen in de 92 armste landen, wat in de realiteit betekent dat slechts 1,5% van de bevolking van deze landen gevaccineerd kan worden. Ook over de timing van de beschikbaarheid van vaccins van armere landen heerst er veel onduidelijkheid. Zullen zij pas aan bod komen nadat er rijke landen voorzien worden? En hoeveel zullen zij moeten betalen voor een vaccin?
Positief was wel dat Dr Fergus Sweeney van het Europees Medicijnenagentschap (EMA) zich opnieuw sterk maakte dat er geen stappen zouden worden overgeslagen in het goedkeuringsproces en dat de data van de klinische proeven worden vrijgegeven van zodra ze deze ontvangen van de industrie. Opvallend was echter wel dat EMA tot nu toe nog geen data van de industrie hebben gekregen. Dit is opmerkelijk, aangezien er dus contracten worden gesloten tussen de EU en farmabedrijven zonder dat de EU-regulatoren ook maar iets van data hebben gekregen over de werking van het toekomstig vaccin.
