In de zomer van 2019 werd Ursula Von der Leyen in het Europees Parlement (nipt) goedgekeurd als nieuwe Commissievoorzitter. Nadat ze haar voltallige team van Eurocommissarissen had voorgesteld - elk land heeft nog steeds recht op één commissarispost - werden alle kandidaten begin oktober 2019 aan een hoorzitting in het Parlement onderworpen. Als de europarlementsleden niet overtuigd zijn van een bepaalde kandidaat, omwille van gebrek aan kennis of integriteit, dan kunnen we weigeren onze goedkeuring te geven.

Nog voor de hoorzittingen plaatsvonden, evalueerde de Juridische Commissie van het Europees Parlement mogelijke belangenconflicten van de kandidaat-Commissarissen. Omdat we ons vragen stelden bij de financiële integriteit van verschillende onder hen, moesten zij eerst uitsluitsel verschaffen alvorens tot een hoorzitting (“ingangsexamen”) te kunnen overgaan. Het kan namelijk niet zijn dat iemand persoonlijke financiële belangen heeft bij een beleidskoers die hij of zij vervolgens zelf gaat bepalen. Zo moesten sommige kandidaat-Commissarissen hun aandelen in bepaalde bedrijven verkopen voor ze als Commissaris konden aantreden. Want we moeten zeker kunnen zijn dat Europees het beleid het algemeen belang dient, en niet de persoonlijke portefeuille!

Over de Roemeense kandidaat-Commissaris Plumb (Transport) en Hongaarse Trocsanyi (Nabuurschapsbeleid) ontstond discussie over een mogelijk belangenconflict, respectievelijk over een persoonlijke lening en activiteiten/aandelen in een advocatenkantoor. Aangezien ze niet ingingen op de expliciete vraag van de Juridische Commissie om een einde te maken aan hun mogelijks belangenconflict, werd hun kandidatuur al in deze stap van de procedure tegengehouden. Ursula Von der Leyen zal als Commissievoorzitter bijgevolg aan beide landen een nieuwe kandidaat moeten vragen.

In de inhoudelijke hoorzittingen legde onze Groene fractie vervolgens vooral de nadruk op het afdwingen van effectieve klimaatactie en sociale rechtvaardigheid. Ook uitten we onze bezorgdheden over bepaalde keuzes van het Von der Leyen kabinet. Zo draagt de Griekse kandidaat-Commissaris Schinas de titel “Onze Europese manier van leven beschermen” en is hij in zijn hoedanigheid van Vice-President medebevoegd voor asiel- en migratie. Dat deed ons vermoeden dat de Europese normen en waarden weleens anders ingevuld zouden worden dan de rechtsstaat en liberale democratie.

Een ander fundamenteel problematisch aspect vormde het ‘one it, one out’-principe, waarbij de nieuwe Commissie zich zal voorhouden om geen overdadige of overbodige wetten uit te vaardigen, maar voor elke wet die zij voorstelt, een andere terug te trekken. Wij Groenen zijn het fundamenteel oneens met de visie waar regels als ‘last’ aanzien worden, aangezien ze mensen, het leefmilieu en onze samenleving horen te beschermen.

Wat betreft de verschillende individuele hoorzittingen, volgde ikzelf de hoorzittingen van 9 kandidaat-Commissarissen van zeer nabij op. Hieronder vind je telkens een korte analyse.

Klimaat, milieu en gezondheid

Timmermans (Europese ‘Green Deal’)

Frans Timmermans was kandidaat om vice-president te worden voor de Europese ‘Green Deal’. Hij kreeg van Ursula Von der Leyen de taak om van Europa tegen 2050 het eerste klimaatneutrale continent maken. Tijdens de hoorzitting bleek dat Frans Timmermans een uitstekende dossierkennis heeft en dat hij zeer veel goede intenties heeft. Hij benadrukte de nood voor een rechtvaardige transitie, zodat alle mensen en regio’s erop vooruitgaan. Daarnaast beloofde hij te werken aan beleidscoherentie om te vermijden dat Europese maatregelen het klimaat nadelig beïnvloeden. Maar ondanks deze mooie beloftes, bleef Timmermans vrij vaag over hoe hij de Europese 'Green deal' concreet zal invullen. Bovendien wilde hij (nog) niet bevestigen dat hij de Europese klimaatdoelstelling voor reductie van broeikasgassen tegen 2030 zal verhogen tot 55%. Het is nu dus afwachten op de plannen voor de 'Green Deal', die Frans Timmermans na zijn eerste 100 dagen zal moeten voorstellen. Ik kijk onder meer uit naar concrete voorstellen rond biodiversiteit, hormoonverstoorders, circulaire economie en subsidies aan fossiele brandstoffen.

Sinkevicius (Milieu & Oceanen)

De 28-jarige Virginijus Sinkevicius, maakte een sterke indruk! Hij benadrukte dat milieu een topprioriteit moet zijn in álle Europese beleidsdomeinen, bijvoorbeeld ook in het landbouwbeleid. En hij beloofde ook werk te maken van hormoonverstoorders, een thema dat mij nauw aan het hart ligt.  

Wojciechowski (Landbouw)

De hoorzitting van de Poolse kandidaat-commissaris voor landbouw Wojciechowski was zeer teleurstellend. Zijn antwoorden waren vaag, warrig en soms tegenstrijdig. Hij had duidelijk niet begrepen dat een transitie naar een duurzame landbouw noodzakelijk is in belang van mens, milieu en klimaat. De Groenen vreesden een business-as-usual. De andere politieke groepen vonden zijn antwoorden in de hoorzitting ook voldoende. Daarom werd er besloten extra schriftelijke te stellen en een twee hoorzitting te organiseren. Tijdens zijn herexamen maakte hij eens iets betere indruk, maar bleef hij weinig ambitie tonen om het landbouwbeleid duurzamer te maken. De Groenen zullen zijn toekomstig beleid dus kritisch onder de loep houden. 

Kyriakides (Gezondheid)

Stella Kyriakides maakte tijdens haar hoorzitting duidelijk dat de EU meer kan doen voor onze gezondheid, en daar ben ik het uiteraard helemaal eens mee. Ze bleef nog wat vaag over bepaalde thema's, maar haar persoonlijk engagement, dossierkennis en luisterbereidheid hebben een sterke indruk op mij nagelaten. Ik kijk er naar uit om samen te werken aan oplossingen voor gezondheidsuitdagingen zoals hormoonverstoorders, schadelijke pesticiden en toegang tot medicijnen. 

Sociale Zaken

Smith (Jobs)

Als kandidaat-Commissaris voor Jobs, zou Nicolas Schmit, de  opvolger worden van Marianne Thyssen. Hoewel hij het geknipt cv had om deze belangrijke verantwoordelijkheid op te nemen, stelde hij de Groenen teleur tijdens de hoorzitting. Door op de vlakte te blijven over nieuwe wetgevende initiatieven, kreeg men de indruk dat hij rond de pot draaide. We verwachten van hem concretere en ambitieuzere voorstellen die ons een betere sociale bescherming bieden. Vanuit het Europees Parlement zullen we hem hierop blijven wijzen. We hebben nood aan een sociaal Europa dat haar werknemers beschermt tegen burn-out en stress, tegen kankerverwekkende stoffen op de werkvloer en tegen penibele loon- en arbeidsvoorwaarden in de platform-economie. Lees ook dit uitgebreidere artikel. 

Dalli (Gelijkheid)

Het is de eerste keer dat er een commissaris voor gelijkheid wordt aangesteld. Dat de Maltese Helena Dalli werd voorgesteld om deze belangrijke functie uit te oefenen, is hoopgevend nieuws voor de LGBTI-gemeenschap, want deze dame weet van aanpakken. In Malta heeft zij als minister de voorbije jaren heel wat kunnen verwezenlijken voor holebi’s, transgenders en intersekse personen. Helena Dalli maakte dan ook een goede indruk tijdens haar hoorzitting. Ik hoop dat ze de steun van de voltallige Europese Commissie zal krijgen om haar baanbrekend werk verder te zetten de komende 5 jaar. Niet alleen in Malta ditmaal, maar in de hele Europese Unie. 

Economie & Innovatie

Vestager (Digitalisering)

Margrethe Vestager kandideerde voor de portefeuille van Mededinging als Commissaris en de portefeulle Digitalisering als Vice-President. Haar hoorzitting werd voorgezeten door de drie vrouwelijke (!) voorzitters van de Commissies voor Interne Markt (ikzelf), Industrie (Mevr. Valean) en Economische Zaken (Mevr. Tinagli). Zowel Margrethe Vestager als ikzelf merkten terecht en trots op dat vandaag de dag vier vrouwen aan het hoofd staan van de Europese industriële beleidsagenda! Voorts maakte Vestager een goede indruk tijdens haar hoorzitting en behandelde ze thema’s die erg fundamenteel zullen worden in onze samenleving de komende vijf jaar.

Reynders (Justitie & Consumentenbescherming)

Hoewel Didier Reynders in de eerste plaats kandidaat-Commissaris voor Justitie is, valt consumentenbescherming ook onder zijn bevoegdheden. Als Voorzitster van de Commissie voor de Interne Markt en Consumentenbescherming, luisterde ik dus aandachtig naar dat aspect van de hoorzitting. Ik pleit in mijn Commissie immers steeds voor duurzame en veilige producten voor onze burgers en consumenten. Voorts gaf Reynders een goede indruk en beheerste hij de kennis over zijn portefeuille van Justitie bijzonder goed. Zijn voorstel om alle Lidstaten in de EU te onderwerpen aan periodieke screenings om na te gaan of zij de fundamentele (mensen)rechten respecteerden, kon op veel bijval rekenen. Herinner je je hoe landen als Hongarije met de grootste moeite terecht gewezen werden gedurende de voorbije legislatuur. Didier Reynders wist bijgevolg met gemak een meerderheid van de politieke groepen achter zijn kandidatuur te scharen.

Goulard (Interne Markt)

Sylvie Goulard wist de Europarlementsleden niet te overtuigen in haar initiële hoorzitting. Ook na een extra schriftelijke vragenronde en bijkomende verkorte hoorzitting, kreeg Goulard geen groen licht van de Industrie en Interne Markt Commissie (die ik voorzit). Ze bleef in haar antwoorden tijdens de initiële hoorzitting erg vaag over de wetgevende initiatieven die ze zou nemen, bv. om de circulaire economie te versterken of om een nieuwe Dieselgate te voorkomen. Ook stelde de Groene groep zich serieuze vragen bij de integriteit van Goulard. Niet alleen verdiende zij in haar tijd als Europarlementslid maandelijks 10.000-13.000 euro bij via een Amerikaanse think tank, ook loopt er momenteel nog een onderzoek naar haar bij het Europees bureau voor fraudebestrijding OLAF. Dit deed haar finaal de das om en vormt vooral voor onze Groene fractie, die erg gesteld is op striktere ethische regels, een doorn in het oog. Lees ook mijn persbericht hierover.